Chủ đầu tư lãi 'khủng' khi chuyển đổi nhà tái định cư?

15.03.2018 - Thời gian qua, nhiều dự án tái định cư không có người về ở tại Tp.HCM đã được chủ đầu tư xin chuyển thành nhà ở thương mại với giá bán cao chót vót.

Dù nằm trên đất vàng của Tp.HCM nhưng khu tái định cư Bình Khánh (quận 2) với quy mô hơn chục nghìn căn hộ chỉ có lèo tèo vài phòng bật điện về đêm. Theo tính toán, mỗi block chung cư tại đây chỉ có khoảng 20-40 hộ dân sinh sống, bãi gửi xe trống trơn, người qua lại thưa thớt.

Chủ đầu tư hưởng lãi "khủng" sau chuyển đổi?

Dãy nhà có quy mô hơn 1.200 căn hộ phía mặt tiền đường Mai Chí Thọ được cho là nơi đông vui nhất của khu tái định cư Bình Khánh và mới được gắn thêm cái tên "New City". Hiện đã có một số cửa hàng tiện ích, thức ăn nhanh, cà phê đến đây thuê mướn mặt bằng. Cạnh đó là hàng loạt dãy chung cư khác cũng được gắn tên mới như Tiến Phước, Trần Thái, Thuận Việt, Đức Khải, Keppel Land...

Lý do đây là nơi "tươi tắn" nhất trong khu tái định cư là bởi nằm trong danh sách của "3.500 căn hộ tái định cư đã hoàn thành thuộc sở hữu nhà nước chuyển sang nhà ở xã hội để giải quyết tái định cư" mà UBND Tp.HCM ban hành.

Theo thông tin các nhân viên thuộc một sàn giao dịch bên trong tòa nhà cung cấp, các căn hộ trong khu nhà có giá từ 2,1-3,5 tỉ đồng. Điều đó cũng có nghĩa, chỉ với riêng phần dự án này chủ đầu tư đã có thể thu về từ 3.600-4.200 tỉ đồng khi chuyển sang thương mại.

Cũng trong khu tái định cư Bình Khánh còn có một phần căn hộ bỏ hoang vào cuối năm 2017 được UBND Tp.HCM phê chuẩn chuyển đổi 50 căn (thuộc dự án chung cư 3A (phường Hiệp Phú, quận 9) và 1.000 căn hộ khu tái định cư Vĩnh Lộc B). Hiện các căn hộ này đang đấu giá thu tiền.

Chuyển đổi để tránh xuống cấp?

Theo một vị nguyên lãnh đạo Sở Xây dựng Tp.HCM, đây không phải lần đầu tiên Tp.HCM cho "hóa kiếp" các khu tái định cư. "Việc tạo ra hàng loạt các dự án hoang phí này không phải là lỗi của một đơn vị mà rất nhiều sở, ngành, quận - huyện cùng cho ý kiến. Thời chúng tôi cũng tính toán, lường trước tình huống nhưng mục đích chính là giãn dân thôi", vị nguyên lãnh đạo Sở Xây dựng TP cho biết.

Có quy mô hàng chục nghìn căn hộ nhưng khu tái định cư Bình Khánh
gần như không có người đến ở. Hiện một phần trong số các căn hộ đã được
chuyển sang nhà ở thương mại. Ảnh: Lê Phong

Tương tự, tại địa bàn quận 2, chính quyền cũng đành phải cho chủ đầu tư chuyển bán thương mại một phần tại các dự án tái định cư trong giai đoạn người dân chưa vào ở để phục hồi vốn. Liên quan đến lần chuyển đổi mục đích nhà tái định cư sang nhà ở thương mại này, một vị lãnh đạo Sở Xây dựng TP khẳng định có sự tham gia giám sát của nhiều đơn vị và được tổ chức đấu thầu công khai.

"Khu tái định cư tại quận 2 được đầu tư theo phương thức nhà nước huy động vốn của doanh nghiệp thực hiện, sau đó sẽ thanh toán bằng quỹ đất ở khu vực khác cho chủ đầu tư. Số tiền bán ra được giám sát chặt và phải sớm chuyển đổi như thế để tránh xuống cấp", vị lãnh đạo Sở Xây dựng nói trên cho biết.

Người dân tái định cư thiệt thòi

Ở góc độ khác, luật sư Bùi Quang Tín, Đoàn Luật sư Tp.HCM, nhìn nhận: "Việc bán đấu giá các căn tái định cư với giá hiện tại có thể nhà nước chỉ hưởng phần đóng thuế, phần này không nhiều. Trong khi đó, các chủ đầu tư mới là người hưởng lợi lớn. Giá suất tái định cư chắc chắn đã được nhà nước áp sẵn, khi chuyển sang nhà ở thương mại tôi cho rằng người dân đã thiệt hại. Chưa kể, bản chất của nhà tái định cư là chất lượng sẽ không bằng nhà thương mại".

"Đó cũng là bài toán con gà và quả trứng trong việc thanh toán tiền giải tỏa cho dân hay xây nhà tái định cư tại chỗ để bán mà nhà nước cần cân nhắc. Chủ đầu tư các dự án này chắc phải hưởng lợi thì mới làm. Việc thông qua cách tính thuế, các nội dung bên trong cần rõ ràng, minh bạch, tránh để một bên hưởng lợi còn dân và nhà nước thiệt thòi", ông Tín phân tích thêm.

Vừa mới đây, UBND Tp.HCM công bố kết luận về sai phạm của hàng loạt cán bộ liên quan đến những khuất tất trong việc "hô biến" đất tái định cư thành đất thương mại tại địa bàn quận 8. Cụ thể, năm 2005, chính quyền địa phương đã không đầu tư khu nhà ở chung cư phục vụ chương trình chỉnh trang đô thị và một phần phục vụ tái định cư mà chuyển sang đầu tư xây dựng khu nhà ở cao tầng. Các hộ dân bị giải tỏa buộc phải vào ở trong chung cư Tân Mỹ (quận 7) và chung cư An Sương (quận 12). Trong số những hộ dân chuyển từ quận 8 đến tái định cư ở chung cư Tân Mỹ, chỉ có 20% có công việc mới và dần thích nghi cuộc sống cao tầng. Số hộ dân còn lại do bố trí xa nơi ở, không có đất để sản xuất lại không thể hoạt động ngành nghề như trước đây nên rất nhiều người đành bán căn hộ rồi dựng chòi ở huyện Nhà Bè, quận 9 và ven các kênh rạch ở quận 8 để mưu sinh.

Chỗ thừa, chỗ thiếu

Theo chuyên gia đô thị Võ Ngọc Nhân, hiện đang còn rất nhiều quỹ nhà, đất dành cho tái định cư, thậm chí không ít nơi còn đang lâm vào cảnh "khủng hoảng" thừa, tiêu biểu như các huyện Bình Chánh, Nhà Bè và quận 2. Vậy nhưng, thực tế vẫn có nơi thiếu trầm trọng nhà ở tái định cư, trong đó có các quận: 1, 8, 4 và 5. Nguyên nhân người dân chê nhà tái định cư chủ yếu là do có vị trí không phù hợp công việc lao động chân tay như nơi trước kia họ đã gắn bó. Trong khi đó, các căn tái định cư có diện tích quá nhỏ so với số lượng người ở nhiều thế hệ; hơn nữa cũng chưa tương xứng với mức bồi thường giá trị vị trí, căn nhà bị giải tỏa.

"Nếu chính quyền nhìn thấy những nhu cầu đó của người dân thì chắc chắn việc giải tỏa và bố trí nơi mới sẽ không gây lãng phí như hiện tại", ông Võ Ngọc Nhân đánh giá.

(Theo Người lao động)